آخرین مطالب
امکانات وب
پاسخ خودآزمایی های تاریخ ادبیات 2نوبت اول
خودآزمایی درس1::
جواب سوال1:در قلمرو ادبیات وذوق روزبه روزسستی وضعف وبی ضابطگی آشکارترشد.گذشته ازحضورورواج پاره ای واژه های مغولی در زبان و ادبیات فارسی دل مردگی وبی سرانجامی وبلاتکلیفی با اندیشه ی ادبی فارسی قرین گشت ذوق هاپژمرده شدوعواطف شاعران ونویسندگان ازخلاقیت بازماند.
جواب سوال2: شاهرخ میرزاپس ازآن که شهر هرات رامرکزفرمانروایی خود قرارداد با علاقه ای که به هنرو فرهنگ اسلامی داشت نظر هنرمندان وصاحبان ذوق از جمله خوش نویسان وشاعران راجلب کردوحامی نهضت بزرگ هنری عصر خویش شد.
جواب سوال 3: در عصر حافظ پهنه ی وسیعی زیستگاه و قلمرو بالندگی زبان وفرهنگ فارسی بود.شبه قاره ی هندو آسیای صغیر همچنان میزبان زبان فارسی بودوآذربایجان واصفهان وفلات مرکزی ایران هم دانشوران وهنرمندان خاص خود راداشت.اقلیم پارس به رغم کشمکش های تاریخی فراوانی که دراثرروی کارآمدن خاندان تیموری جریان داشت مانندگذشته کانون جوشنده ی زبان وشعر فارسی بودوشیراز همچنان پایتخت شعر وادب این عصربه شمارمی رفت.وجود فرهنگ شهرهای بزرگی مثل نیشابورسبزوارتوس مرووبه خصوص هرات موجب شدخراسان از لحاظ شعروادب موقعیت پیشین خودراحفظ کند.
جواب سوال4: به دلیل آن که مدح ومدیحه سرایی جایگاه خود راازدست داده بودودیگرحاکمان با هدیه های خود؛شاعران وهنرمندان را موردعنایت قرارنمی دادند.
جواب سوال5: مضامینی ازقبیل حمدخدا؛نعت رسول اکرم(ص)؛منقبت امامان؛عرفان؛حکمت؛شکوه وشکایت؛موعظه ومسایل اجتماعی؛هجووهزل ومقداری هم مدح شاهان وصاحب منصبان.
جواب سوال6: زبان شعراین دوره جزدر سروده های برخی ازشاعران مانندحافظ وخواجو؛رو به سقوط وتباهی گذاشت که هم در لفظ وهم درساخت وبافت کلام می توان این تباخی وکم مایگی رادید.گسترش شعر وادب درمیان افرادنافرهیخته ی عامی به این امردامن میزد.اگر بقایای عرفانگذشته ورغبت برخی ازشاعران به طرح مسایل اخلاقی واجتماعی شعر این دوره نبود؛حافظ یک تنه به نجات زبان وفرهنگ ایران برنمی خواست وزبان فارسی به سرنوشتی بدتر دچار می شد.
جواب سوال7: نام دیگرعشاق نامه«ده نامه»و موضوع آن مباحث عرفانی است که شاعرسخن خود راهمراه باچندتمثیل وحکایت به پایان رسانیده است.
جواب سوال8:قالب هردو؛غزل است.ازنظرمحتواهردو بیانگرشور وعشق عرفانی است.هردو گرم ودلپذیر وساده اند ولی وزنی متفاوت دارند.
خودآزمایی درس2::
جواب سوال1:بخشی از قصایدخواجودر توحیدونعت ومنقبت معصومین؛بخشی در زهدوپند وپاره ای هم به انظمام بیشترقطعاتش دربرگیرنده ی مطالب ومسایل اجتماعی وانتقادی است.
جواب سوال2:مضمون غزل های ابن یمین به رسم معمول شاعران؛عشق ودلدادگی است.
جواب سوال3:قناعت پیشگی وبی اعتباردانستن دنیا.
جواب سوال4:برای بیان انتقادهای کوبنده وطرح دیدگاه های اجتماعی واخلاقی خویش سود برده است.
جواب سوال5:ذوق وهنرعبیددرنکته یابی وانتقادهای ظریف اجتماعی جلوه می کندودر اغلب آثارش درغالب طنزولطیفه های دل نشین آشکار می شود.
جواب سوال6:وی توانسته است با استفاده از شیوه طنزدر بیان خود اوضاع نابسامان اخلاقی و فرهنگی روزگار خودرا به روشنی نشان دهد بیان او حالت کاملا انتقادی دارد و بی پرواست.او در این منظومه که حکایتی تمثیلی است وضع جامعه و دو طبقه حاکمان و قاضیانرا مورد انتقاد قرار دهد
جواب سوال7:این تندی و پر رنگی،واکنشی در برابر شدت فساد و تباهی روزگار شاعر است ،در حقیقت میزان فساد اخلاقی در ان زمان به حدی بالا بود که جز با همین زبان تلخ و گزنده و عریان نمیشد ان را بیان کرد و در رفع ان چاره جویی نمود.
جواب سوال8:به نمادین و تمثیلی بودن این حکایت اشاره دارد عبید در این منظومه وضع جامعه و دو طبقه حاکمان و قاضیان زا مورد انتقاد قرار می دهد در عمق سخنان اوپیام های اجتماعی سیاسی و اخلاقی دیده می شود.
خود آزمایی درس3:
جواب سوال1:ِحافظ ازهمه ی علوم قرآنی ازقرائت وتفسیرگرفته تاکلام وفلسفه وعرفان بهره داشت.اوحتی شاگردشاعری سبک ویژه ی بیان خودراازقرآن کریم آموخته بودودر آگاهی اززیروبم الفاظ ومعانی ومفاهیم ازقرآن الهام می گرفت.
جواب سوال2:دوران حکومت سخت گیرانه ی امیرمبارزالدین محمدباتعصب وخشونت همراه بودوزندگی حافظ راتلخ می ساخت.شاعرآزرده حال بیشترین غزل های آبدار خودرادرمبارزه باریاکاری وعوام فریبی بالحنی نیشداروگزنده تلویحاخطاب به همین امیرریاکارمظفری سروده وباکنایه وتمسخراورامحتسب خوانده است.
جواب سوال3:لحن حافظ گزنده وتلخ توام با نیشخند وکنایه آمیز است ودر آن مایه ای از خیرخواهی واصلاح طلبی هم دیده می شود.گویی حافظ بعدازسیف فرغانی وعبید وابن یمین بارندی وهوشیاری وفرزانگی خویش شیوه ی تازه ای برای مبارزه بانابسامانی هاوبداخلاقی های جامعه برگزیده است که به مانندبیان شاعرانه ی اوتازگی دارد.
جواب سوال4:نحوه ی نگرش حافظ به زندگی به معنای وسیع کلمه از خاک تا افلاک از ملک تاملکوت رادر برمیگیرد.نگاه حافظ حتی به نازیبایی های زندگی زیباست.از ویژگی های دیگر نگاه حافظ نگرش انتقادی ونافذاوست وبهره گیری ازطنزوکمرنگ اماکارساز.مهم ترین آموزش غیر مستقیم حافظ این است که به ما شیوه ی درست نگا ه کردن به زندگی رامی آموزد.
جواب سوال5:در غزل های اجتماعی او فرهنگ گذشته ی ایران با همه ی کمال ایرانی-اسلامی خود رخ می نماید.گویی حافظ در تلفیق دو فرهنگ ایران و اسلام به مانند فردوسی به توفیق بیشتری دست یافته است ومضمونی بهترولازم ترازحماسه انسان عصر خود نیافته وهمان راباصداقتی بی مانند در عرصه شعر خودبه نمایش گذاشته است.
جواب سوال6:غزل«در آرزوی تو باشم»ازسعدی وغزل«دل می رود زدستم»از حافظ هر دودر سبک عراقی وبامختصات این سبک سروده شده اند.ساختار زبان هردو ساده ولطیف با درون مایه ی عاشقانه وعارفانه است.غزل های سعدی غالبا عاشقانه ی صرف هستند ولی غزل های حافظ عارفانه عاشقانه وآسمانی زمینی اند.
جواب سوال7:از جامی در شرح وتوضیح لمعات فخرالدین عراقی.
جواب سوال8:بهارستان.
خود آزمایی بخش نمونه اول:
جواب سوال1:سبب عمده ی آن حکومت قوم بیگانه ی تاتار وخونریزی های ناشی ازآن بود.فترت وهرج ومرجی که در ای عصردر قلمروذوق و اندیشه ملاحضه می شود چیزی جز بازتاب جریان های سیاسی وپریشان حالی اقتصادی و اجتماعی پس از فتنه ی مغول نیست.
جواب سوال2:پریشانی اندیشه سستی گرفتن بنیان های فلسفی رواج خرافات وبی مسولیتی دل سپاری به قضا وقدروگسترش روح تسلیم وبی توجهی به دنیا.
جواب سوال3:بی عقیدگی برخی از ایلخانان وبی تعصبی آنان.
جواب سوال4:در میان شاعران عصرحافظ تقلیدباشدت تمام رواج داشت وبه دو صورت جلوه کردنخست تقلیداز شیوه وسبک استادان پیشین ودیگر جواب گویی شعرهای مشهورپیشینیان غالبا برهمان وزن وقافیه .ازشاعران دوره های پیش بیش ازهمه از سبک وشیوه ی کار انوری ظهیر فاریابی کمال الدین اصفهانی وخاقانی وشیوه ی داستان سرایی نظامی تقلیدمیشد
جواب سوال5:عبید زاکانی وبسحاق(ابو اسحاق)اطعمه.
جواب سوال6:«عشاق نامه»یا«ده نامه»فخرالدین عراقی.
جواب سوال7:عرفان وسیروسلوک عارفانه.
جواب سوال8:اثر جامی-در شرح وتوضیح لمعات فخرالدین عراقی(عرفان و سیر وسلوک عارفانه)
جواب سوال9:سبک غزل خواجودر دیوان حافظ بارندی وکمال هنرمندی به اوج تعالی وزیبایی رسیده ودر مواقع به نام حافظ شیرازی ثبت شده است.حافظ خود متعرف است که در بسیاری ازغزلیات خودازخواجوی کرمانی استقبال کرده
جواب سوال10:-رساله اللبادیه درمناظره ی نی وبوریا2-سبع المثانی درمناظره ی شمشیر وقلم
3-مناظره شمس وسحاب
جواب سوال11:مدح ومنقبت امامان
جواب سوال12:عبیدزاکانی
جواب سوال13:اغلب خنده آوروگاهی رکیک است اما در پس آن پیامی اصلاح جویانه وخیرخواهانه نهفته است،
جواب سوال14:شاعر باید متانت طبع داشته باشد ودر مقابل صله وپاداش حاکمان دروغین سرفرود نیاورد.این ابیات نشاگردآن است که سیف فرغانی ازشعربرای بیان انتقادهای کوبنده وطرح دیدگاه های اجتماعی واخلاقی خویش سودبرده است بی آن که خود رادر«اصطبل ثناخوانی»گرفتار کند.
جواب سوال15:سلسه الذهب در ذکرحقایق عرفانی
2)سلامان وابسال منظومه ای تمثیلی حاوی اشارات اخلاقی وعرفانی
3)تحفه الاحرار در پند ونصیحت همراه با حکایت هاوتمثیل های فراوان
4)سبحه الابراردر ذکر مراحل سلوک وتربیت نتس
5)یوسف وزلیخا نظم داستان یوسف وزلیخا
6)لیلی ومجنون داستان معروف لیلی ومجنون
7)خردنامه ی اسکندری درذکرموعظه ونصیحت اززبان فیلسوفان یونان
خودآزمایی درس4:
جواب سوال1:تاریخ نویسی در عصرحاکمیت مغول وتیمور به دو دلیل عمده رونق یافت:
1)مغولان وتیموریان به ویژه شخص تیموربه تثبیت ظبط وقایع وکشور گشایی هاوباقی نگه داشتن نام وآوازه یخویش از این راه بسیار علاقه مند بودندوبه همین دلیل مورخان را حمایت وتشویق می کردند.
2)فرزانگان ایران از بیم از بین رفتن ارزشهای فرهنگی وتاریخی ایرانیان ونیز به تثبیت رساندن مظلومیت ملت ایران در صفحات تاریخ به نگارش وقایع اقدا می کردند.
جواب سوال2:در این عصرهمان شیوه های نویسندگی دوره های قبل اقدام پیدا کرد.نویسندگان متکلف از به کار بردن واژه های ترکی که در اثرحضوروحکومت بیگانگان در فضای فرهنگ وتاریخ ایران رو به فزونی بود رو ی گردان نبودند بنا براین میزان استفاده از واژه های بیگانه ترکی که از دوره ی پیش آغاز شده بود افزایش یافت تاثیر زبان عربی نیز به مراتب بیشتر از این بود.
جواب سوال3:نثر جهان گشامصنوع ودشوارودر همان مسیرکلی نثر فنی فارسیدر قرن هفتم هجری است.دراین کتاب لغات عربی وواژه های مغولی فراوانی به کار رفته است.
جواب سوال4:اگر از پاره ای لغات ترکی ومغولی که در روزگار نویسنده ودردستگاه اداری مغولان رایج بوده است بگذریم نثراین کتاب به سبب سادگی واستحکام آن قابل توجه واز نمونه های سالم نویسندگی در قرن هشتم هجری است وبرای تاریخ نویسان بعدی سرمشق به حساب می آید.وبا نثری پخته وعالمانه نوشته شده است.
جواب سوال5:نثرجهان گشامصنوع ودشوارولی نثربیهقی تقریبا ساده وروان است.درجهانگشادرصدواژه های عربی زیاد است ولی در تاریخ بیهقی بسامد بسیار کمتری دارد.علاوه برآن نوع لغات عربی به کار رفته دراین دواثر متفاوت است.لغات عربی جهان گشا لغاتی مشکل واغلب غیر مستعمل اند اما لغات عربی بیهقی سلده ومصطلح هستند.
جواب سوال6:این کتاب درشرح ظهورچنگیزخان واحوال وفتوحات اووتاریخ خوارزمشاهیان وفتح قلعه های اسماعیلیه وحکومت جانشینان حسن صباح است.ونویسنده بهتراز هر کس توانسته است اوضاع اجتماعی وباورها وخلقیات زمانه ی مغولان رادر کتاب خویش منعکس کند.
خودآزمایی درس5:
جواب سوال1:در دستگاه حکومتی هند فارسی زبان فارسی بودوشاعران فارسی گوی از نواخت وتشویق وصله هاوجوایز عالی بهره مند می شدند.بی مهری شاهان صفوی به شعر وشاعری وشاعر نوازی سلاطین بابری هند از عوامل مهم مهاجرت شاعران ایرانی به هند بوده است.
جواب سوال2:قالب عمده شعر ازلحاظ کمیت همچنان غزل وموضوع آن سخن دل بودو برخلاف گذشته خود شاعر وخواسته های(تمنیات)اومرکز توجه قرار می گرفت .مضمون غزل عموماعشق ولوازم مربوط به آن بود؛آن هم نه عشق به معبود ومعشوق برتر.
جواب سوال3:فزونی آرایه ی حس آمیزی2)کاربرد فراوان آرایه ی جان بخشی3)استفاده از ضرب المثل وتشبیه تمثیل4)استفاده از زبان والفاظ محاوره5)توجه به تجربه های ساده وروز مره ی زندگی6)رواج حکمت واستدلال عامیانه ودر نهایت رسیدن به نوعی تقدیر گرایی وتسلیم در برابر حوادث7)خیال پردازی های غریب وبی سابقه
جواب سوال4:پدر مرثیه سرایی محتشم کاشانی است وعلت شهرت اوترکیب بند معروف اوست که در دوازده بنددر رثای شهدای کربلا سروده است.
جواب سوال5:توجه به تجربه های ساده وروز مره زندگی به این معنی که شاعریک تجربه ساده«ریختن چربی کباب برآتش وشعله ورشدن آتش»رادرشعرخودبه کار برده است.غلاوه برآن آرایه های تشخیص وتمثیل نیز در آن دیده می شود.
جواب سوال6:وحشی بافقی آن راسروده وناتمام ماند.سپس وصال شیرازی آن راکامل کرد.
خودآزمایی درس6:
جواب سوال1:ابداع معانی وخیال های رنگین به غزل کلیم لطف ویژه ای بخشیده است.ضرب المثل ها والفاظ محاوره که غزل این دوره را به افق خیال عامه نزدیک کرده در سخن اوبرجستگی زیادی یافته است.شهرت کلیم بیشتر به غزلیات اوست.
جواب سوال2:تازگی مضامین وتصاویر شاعرانه وپس ازآن پیچیدگی فکر ودشواری تعبیرات.
جواب سوال3:غزلیات او خیال انگیز وپز مضمون است ودر خیال بندی ونازک اندیشی های شاعرانه وبه کار بردن مضامین بدیع وگاهی دور ازذهن شگفتی آفرین است.ویژگی عمده ی شعر بیدل اشتمال بر مضمون های پیچیده واستعاره های رنگین وخیال انگیزوسرشار ازابهام وتخیل های رمز آمیزشاعرانه است.
جواب سوال4:غزل های اوست که محتوای آن ها آمیخته ای از عرفان وحکمت ومعنی آفرینی است.
جواب سوال5:الف)وجود آرایه ی حس آمیزی در«شیرین کلام وحرف تلخ »
ب)استفاده از زبان والفاظ محاوره «جان به لب رسیدن حرف تلخ»
ج)مضمون آفرینی وخیال پردازی
جواب سوال7:عرفات ومحیط اعظم.
خودآزمایی نمونه بخش3:
جواب سوال1:دراین عصرشعر از حوزه ی تصرف شاعران با سواد وآگاه به فنون ادب خارج شده ودر دسترس عامه قرار گرفت.این امر ازآن جهت که شعر میان مردم رفت وبا مضمون ها وقلمروهای تازه ای در آمیخت حرکتی سودمند بود اما از جهت دیگر چون افراد کم اطلاع وعامی به شعر رو می آوردند وآن راازاستواری وسلامت پیشین خود دور می کردند برای آینده ی ادبیات زیان بار بود.
جواب سوال2:با نفوذروز افزون زبان ترکی وعربی در عصر صفوی زبان فارسی رو به ضعف وسستسی نهادچرا که صفویان از آذربایجان برخاسته بودند بنا براین به زبان ترکی تعلق خاطر داشتند.هم چنین با حضور علمای غربی زبان شیعه در حوزه های علمی زبان عربی بار دیگر در کانون توجه قرارگرفت وناهمواری های تازه ای در قلمرو زبان فارسی پدید آورد که بعدهاموجب تضعیف وبیماری زبان مخصوصا در قلمرو نثر شد.
جواب سوال3:او گفت«من راضی نیستم شاعران زبان به مدح وثنای من بگشایند.بهتر است قصیده درشان حضرت علی(ع) وامامان معصوم بگویند وجایزه ی خود را ابتدا از ارواح مقدس آنان وپس از آن از ماتوقع نمایند.»
الف)جان بخشی به اشیا ب استفاده از زبان و الفاظ محاوره
پ)توجه به تجربیات عا میانه ت)استفاده از نوعی استدلال عامیانه
ث)خیال پردازی غریب وبی سابقه (نازک خیالی)
جواب سوال6:خلد برین؛ناظر ومنظور؛فرهاد وشیرین که در هر سه ی آن ها به طریقه ینظامی نظر داشته است.
جواب سوال7:جلالیه که زمینه ی اصلی آن عشق است.
خود آزمایی درس7:
جواب سوال1:عوامانه شدن نثرودرآمیختن آن باالفاظ وتعبیرات عربی
جواب سوال2:سادگی صراحت بیان ایجاز وپختگی ازاختصاصات نثراوست.
جواب سوال3:-رواج صنعت چاپ وتاسیس وگسترش روزنامه نویسی2-گسترش سواد خواندن ونوشتن در بین مردم 3-رفتن دانش آموزانودانشجویان ایرانی به اروپا وآشنایی با پیشرفت های دنیای جدید4- تاسیس مدرسه دارالفنون با کوشش امیر کبیر5-رواج سفر نامه نویسی6- رواج وگسترش ترجمه از زبان های اروپایی.
جواب سوال4:ترجمه ی حاجی بابای اصفهانی؛مسالک المحسنین؛سیاحت نامه ابراهیم بیگ؛شرح زندگانی من.
جاب سوال5:نوعی سفرنامه خیالی؛موضوع آن سفررویایی گروهی باتخصص های گوناگون است که مامور می شوندبه قله ی دماوندصعود کنند.تمام ماجرای کتاب گفتو گوها وچاره اندیشی های همین گروه کوهنورد است.
جواب سوال6:جمیزموریه نویسنده انگلیسی وبه قصد انتقاد از ایرانیان عصر قاجاری وبرخی ازآداب ورسوم آن زمان نوشته است.
خودآزمایی نمونه بخش4:جواب سوال1:حاج زین العابدین مراغه ای-اثری تاریخی خواندنی وشیرین که هر چند از لحاظ زمان ومضمون با روزگار ما فاصله زیادی دارد ومربوط به زمان گذشته است اما تازگی وجذابیت خود را حفظ کرده است.
جواب سوال2:میرزا مهدی خان استرآبادی منشی مخصوص نادر شاه.این اثر نماینده ی نثر فنی ومتکلف است.
جوابسوال3:از میرزاابوالقاسم فراهانی به شیوه ی گلستان سعدی.
جواب سوال4:تشریح اوضاع اجتماعی به ویژه روشن کردن جریان کار های دولتی واداری در ایام زندگانی خود.
خودآزمایی درس8:
جواب سوال1:میر سید علی مشتاق؛سید محمد علی شعله وآذر بیگدلی بودند وبعدها گروهی دیگر از قبیل طبیب اصفهانی؛میرزا نصیر اصفهانی؛سید احمد هاتف اصفهانی وعاشق اصفهانی هم به آن ها پیوستند.آنان در جهت احیای سنت های ادبی دوره های پیشین که در عصر حافظ وسعدی ومولوی معمول بود تلاش می کردند.
جواب سوال2:زیرا عمومیت یافتن تقلید از شاعران گذشته راه را بر هرگونه تازگی وابتکار در شعر بست.ودر این میان شاعری توانا وکامیاب تر بود که بهتر می توانست از عهده ی تقلید استادان پیشین برآید.
جواب سوال3:موضوع غزل همچنان عشق؛هجران وفراق بود اما به جای آن که مانند شاعران عصر حافظ و مولوی بریک تجربه ی مستقیم واصیل عارفانه وبیان عواطف اصیل متکی باشد بر بازگویی وتکرار وتقلید مضامین عاطفی تکیه داشت.
جواب سوال4:زیرا مردم وشاعران صاحب دل عموما بر مذهب شیعه بودند واز ابزار وعواطف دینی خود در شعر لذت می بردند.
جواب سوال5:وی از طبقه سادات اصفهان بود وبا بازگشت به روش قدما تا حد معتدلی علاقه به صنایع بدیعی را که در عصر صائب از یاد رفته بود از نو بر انگیخت.او در شیوه ی قدما به طرز گویندگان عراق وفارس توجه داشت.
خودآزمایی درس9:
جواب سوال1:تذکره آتشکده از آذر بیگدلی است وشرح حال مختصر وگلچینی از اشعار850شاعر پارسی گوی در آن گردآمده است.
جواب سوال2:اخوانیات یا نامه های دوستانه که در واقع زیرمجموعه ی نوعی ادبی ترسل قرار می گیرد؛نامه هایی منثور یا منظوم است که شاعر یانویسنده خطاب به دوستان وگاهی همه ی مردم می نویسد.اخوانیات در نثر فارسی دامنه گسترده تری داشته که از ویژگی های عمده ی آن رعایت سجع درآن ها بوده است.از اخوانیات منظوم می توان از نامه رشیدالدین وطواط به خاقانی نام برد کا خاقانی به آن پاسخ داد.هم چنین برخی از غزل های حافظ جنبه ی نامه ای دارند ومی توان احتمال داد که آن ها راخطاب به شاهی در ولایت دیگر فرستاده است.
جواب سوال3:مضمون ترجیع بند هاتف؛عشق عارفانه ودعوت به انصاف وسعه ی صدراست.هاتف در این ترجیع بند لحنی گرم شور انگیز وصمیمانه دارد.
جواب سوال4:هنرفروغی در غزل سرایی است وسرمشق وی در این کار سعدی وحافظ بوده.
خودآزمایی نمونه بخش5:جواب سوال1:نشانه های ضعف وپراکندگی وپریشان حالی که تقریبا خود را پس از دوره شاه عباس کبیر نشان داد باعث شد در چنین روزگار آشفته ای توجه به شعر وغزل نه تنها برای پیشه وران وعلما ودانس وران زمینه مساعدی نداشته باشد بلکه نوعی رمیدگی از شیوه های افراطی مضمون پردازی وتخیلات دور ودراز شاعرانه به وجود آید وسبب شود تقلیدی که از دوره حافظ به بعد در بین شاعران کم و بیش دیده می شد در این دوره کاملا عمومیت پیدا کند وبه این ترتیب راه بر هر نوع تازگی وابتکاری بسته شود.در این میان شاعری توانا تر وکامیاب تربود که بهتر می توانست از عهده ی تقلید استادان پیشین برآید.
جواب سوال2:آشفتگی در اوضاع واحوال اجتماعی ومضمون پردازی افراطی در سبک هندی سبب بازگشت به سبک های پیش از سبک هندی شد.اما در این مرحله از دعوت به بازگشت تحول شگرفی در فضای شعر فارسی پیش نیامد ودر قلمرو تخیل وموسیقی شعر وحتی زبان چیز تازه ای به شعر افزوده نشد. تقلید از سبک شاعران پیشین راه را برای هر گونه ابتکار بسته بود وحتی موفق ترین شاعران این دوره به پای استادان گذشته نرسیدند.
جواب سوال3:در غزل از سعدی وحافظ وامیر خسرو ودر قصیده ازطرزخاقانی وانوری پیروی می کردند.
جواب سوال4:غزل قالب عمده ی شعر در این دوره بود.
خودآزمایی درس10:
جواب سوال1:در این دوره که موجبات بازگشت به اسلوب های کهن از هر حیث فراهم شده بود.شعر در میان علما و خواص مورد توجه قرار گرفت وگرایش طبقات پایین وپیشه وران به این امر نسبتا کاهش یافت؛زیرا دیگر صرف داشتن قریحه برای شعر وشاعری کافی نبود وبدون آشنایی لازم با بعضی از اصول وقواعد هیچ شاعری نمی توانست شعری بسراید که نزد ادب شنا سان زمانه مقبول افتد.
جواب سوال2:یعنی شعر این دوره بیشتر به عالم طبیعت ومحسوسات نظر دارد وتشبیهات وتوضیحات ملموس وحسی است ومعادلاتی قابل تصور در دنیای خارج دارد وذهنی نیست. به عبارت دیگرتوصیفات این دوره مثل سبک خراسانی محسوس وواقع گرایانه است وشاعران این دوره از عالم درون کمتر بهره می برند.
جواب سوال3:از نظر محتوا ومضمون هنر شعر این دوره باز آفرینی مضامین واندیشه هایی است که یک بار در عصر شکوه مکتب خراسانی در ادب فارسی تجربه شده است.روی هم رفته شاعران این عصر با وجود رویارویی با دنیایی تازه وکاملا متفاوت با گذشته نتوانسته اند چیزی کاملا ابتکاری و بی سابقه در عرصه ی سخن فارسی بیا فرینند واگر توفیقی هم داشته اند در تکرار واحیای اندیشه هایی بوده که یک بار به صورت ابتکاری وبدیع بر قلم شاعران پیشین گذشته وبه نام آن ها رقم خورده است.
جواب سوال4:در این دوره تصوف هم نسبت به دوره های گذشته تا حدی رواج پیدا کرد وشعر وسیله ی نشر عقاید وتعالیم عرفا قرار گرفت هر چند شعر صوفیانه در این دوره فراوان است اما به لحاظ کیفیت با آنچه فی المثل در عصر حافظ ومولانا دیده ایم قابل مقایسه نیست به ویژه اینکه تصوف در اثر مخالفت شدید فقها ومتشرعان دربین عامه نفوذی در خور پیدا نکرده بود.در این دوره شعر عموما از چاشنی عرفان بی بهره مانده است وفقط معدودی از عرفا ومتصوفه غزل عرفانی می گویند یا دست کم مایه هایی از مابعدالطبیعه رادر شعر خود آشکار می کنند.از اینکه بگذریم شعر این دوره راباید شعری آفاقی وعینیت گرایی معرفی کرد.
جواب سوال5:فتحعلی خان صبا در قصیده وغزل از صباحی بیدگلی وآذر بیدگلی پیروی می کرد.هر چند شعرش از نظر لطافت بیان به پای اشعار آن دو نمی رسد ولی از لحاظ لفظ وعبارت از کلام آن ها استوارتر می نماید.درطرز مدیحه شعراو گاهی سبک مسعود سعد را به خاطر می آورد اما لطف کلام وروانی سخن مسعود در کلام صبا دیده نمی شود.طرز صبا به ویژه در قصیده سرایی سرمشق اکثرسخن سنجان عصر وی بوده است.بااین حال در شعر او برخی مسامحه ها و ناپختگی های انشایی ودستوری وپاره ای سهل انگاری الفاظ وترکیبات به چشم می خورد.
جواب سوال6:این کتاب در قالب مثنوی در مدح فتحعلی شاه وآمیخته به اندرز وهجووبه به تقلید از تحفه العراقین خاقانی سروده شده است.
جواب سوال7:در این دوره زمینه ای فراهم شد تا برخی شاعران –مانند صبا- به حماسه روی آورند وآثاری در این زمینه پدید آید.برای نمونه ؛منظومه ی«خداوند نامه ی»صبا؛حماسه ای مذهبی است و«شهنشاه نامه»یاو که به وقایع عصرفتحعلی شاه وآقامحمد خان وجنگهای عباس میرزا با سپاه روسیه ی تزاری می پردازد حماسه ای تاریخی است که به تقلید ازشاهنامه وبر همان وزن در چهل هزار بیت سروده شده است.خم چنین علاقه مندی به داستان های کهن وروح حما سه ای ملی ایران در شعرقاآنی در قالب واژه ها وصنحه های پر آب وتاب وتلمیح به حوادث عصر حماسه هابروز کرده است.
خودآزمایی درس11:
جواب سوال1:نشاط از نظر غزل سرایی در بین هم روزگارانش تا حدی کم نظیر است وغزل های اورنگ وبوی فلسفی وعرفانی دارد وتقلیدی استادانه از شیوه ی غزل سرایی حافظ است .قصاید او نیز که در بعضی ازآن هاترکیب های نا مانوس وصنعت پردازی های متکلفانه به چشم می خورد اغلب از سادگی بیان ولطف اندیشه برخوردارند.
جواب سوال2:وصال شیرازی شاعری را هیچ گاه وسیله ی معشیت ونردبان ترقی در دستگاه دیوانی قرار نداد.چون انواع خط را نیکو می نوشت از راه کتابت قرآن روزگارمی گذراند وبه رونویسی از دیوان های شعر وکتب ارزنده توجهی خاص داشت.
جواب سوال3:به علت آن که یغما درآثار خود-چه نظم وچه نثر-مظالم وفجایع عصر خویش را ضمن هجوو هزل های تند وبی پروا بر ملا می کند وفساد اجتماعی آن روزگار را به خوبی نشان می دهد.
جواب سوال4:از یغما نامه هایی باقی است که به دوستان وبستگان ودانشمندان عصر خویش نوشته است.او عربی نمی دانست واز این زبان بیزار بود ودر نوشته های خود نیز از به کار بردن واژه های عربی پرهیز می کرد وبه سره نویسی دل بستگی نشان می داد .
جواب سوال5:قاآنی در شعر لفظ رابر معنا برتری می دهد ودرانتخاب الفاظ استوار وسرشار وآوردن تشبیهات خیال انگیز وتعبیرات خوش آهنگ چنان قدرتی از خود نشان می دهد که خواننده را مجذوب می کند واز توجه به معنا باز میدارد.وی برخلاف پیشینیان از معنای فلسفی وعرفانی کمتر بهره برده ودر شعربیشتر باطبیعت وامور حسی نشان داده است ودرتتبع از شیوه های قدما به ویژه به انوری؛معزی وخاقانی نطر دارد.
جواب سوال6:وصال شیرازی به پیروی از بوستان سعدی.
خودآزمایی نمونه بخش ششم:جواب سوال2:از او دو مثنوی به جا مانده است.مثنوی بزم وصال را به شیوهی بوستان سعدی پرداخت وهمچنین فرهادوشیرین راکه ناتمام بودبه پایان برد والحق در این کار چیزی از وحشی کم نیاورده ودر سرودن ان به نظامی بسیار نزدیک شده است جواب سوال3:رواج این کتاب نشان می دهدکه دیگر هر بازاری اکه قریحه شاعری یا تجربهی عشقی داشته باشدنمیتواند به مجرد همان احساس و طرز بیان خویش در شمار شاعران عصر خویش در آیدجواب سوال4:در دورهی اول عصر ناصری دوران وقفه در کار شعر و ادب بود زیرا هم خود شاه جوان بی تجربه بود و هم زمامدار واقعی امور مملکت یعنی امیر کبیر به شعر و شاعری به ویژه مدیحه سرایی اعتقادی نداشت و شاعران به نامی مثل قانی را مورد تمسخر قرار داد احیای رسم مدیحه سرایی در سراسر این دوره جز دورهی میرزا صدرات امیر کبیر مورد توجه امرا و وزرا بوده است جواب سوال5:قالب شعر در این دورهعموما قصیده است و سرمشق شاعران در این قالب شعری استادان دورهی اول شعر دری مانند منوچهری،فرخی،معزی،انوری وکمال الدین اسماعیل.بعد از قالب قصیده قالب غزل رواج داشته که البته به سبکی غیر از سبک صاعب بوده است.جواب سوال6:در بیان معجزات حضرت محمد«ص»و دلیری های حضرتعلی«ع»در نوع ادبی حماسهی مذهبی مصنوع سروده شده است .
خودآزمایی درس19:
جواب سوال1:اندیشمندان قرن نوزدهم قرن آینده را به قرن سعادت بشر می پنداشتند وبه آن دل بسته بودند.اما این آرزو به یاس بدل شد زیرا پس از اولین دهه ی قرن بیستم جنگ جهانی اول در گرفت وثابت کرد که انسان با سعادت حقیقی قرن ها فاصله دارد.
جواب سوال2:واژه ی کلیدی قرن بیستم «مدرن» است .کلمه مدرن جوهره وستون فقرات هنر وادبیات قرن بیستم را تشکیل می دهد.رشد سریع جمعیت بسط واشاعه ی فرهنگ توده ی کثیری از مردم کتابخوان را به وجودآورد که می بایست درسطوح گوناگون زمینه ی خرسندی آن ها فراهم گرددواین از عوامل مدرن بودن به شمار می رود.
جواب سوال3:بنای مکتب سوررئالیسم براصالت وهم و رؤیا و تداعی آزاد وصورت های پنهان در ضمیر ناخودآگاه است.
جواب سوال4:شاعر شعر می گوید برای آنکه چیزی را پنهان کرده باشد.زیرا شعردارای ابهام فردی است و هنرمند هم نمی تواند ابهام آن را برطرف کند ومخاطب آگاه با تحلیل وتفسیر شعر می تواند گریزی بزند به آن چه شاعر آن رامخفی کرده است.در تمام مکتب های جدید هنری نوعی گریز از بیرون به درون می توان یافت.هنرمندان این مکتب هاآثار خود را به شیوه ی غیربازنمایی یاغیرشیئی ارائه می دادند واین شاید بدان معناست که هنرمند نمی خواهد چیزی را بیان کند بلکه می خواهد آن را پنهان کند هما ن طورکخ رولان بارت نقاد معاصرفرانسوی گفته است که«شعر بیان کتمان است».
جواب سوال5:تردیدی نیست که در قرن بیستم پس از بروز آن همه فجایع انسانی هنر وادبیات راه طغیان در پیش گرفت.این طغیان اگرچه به نوعی هرج ومرج شباهت داشت اما در حقیقت درون گرایی حاد وپیچیده ای بود که نشان می داد انسان امروز به درون خویش گریخته است وآن چه در بیرون او ودر برابر چشمانش بروز می کند برایش قابل تصوروپذیرش نیست.انسان له شده درزیرچرخ دنده های فن آوری وجنگ می خواهد برای ذات خویشتن معنایی بیابد وچون ناامید می شود به یاس فلسفی می رسد ودست بسته منتظر مرگ می ماند.
خودآزمایی درس20:
جواب سوال1:توصیه می کردند که روزنامه وقیچی بردارندو کلمات را ازهم جداکنند ودر یک کیسه بریزند وتکان دهند سپس آن ها راکنار هم بگذارند.
جواب سوال2:واژه ی سوررئالیسم رانخستین بار«گیوم آپولینر» برای نامیدن یکی ازنمایش نامه هایش به کار بردوآن رادرام سوررئالیست نامید.هدف آپولینر این بود که اثر خودرا نوعی شعر خیالی وتفننی بی سابقه معرفی کند.
جواب سوال3:الف) تبدیل حالت های ظاهرامتناقض«رویا»و«واقعیت» به یک جور واقعیت مطلق
ب) بیان شفاهی یا کتبی عملکرد حقیقی اندیشه وبه عبارتی؛سوررئالیسم؛اندیشه ی القا شده در غیاب هر گونه نظارت عقل وفارغ از هر نوع نظارت هنری یا اخلاقی است.
پ) سوررئالیسم وسیله ای برای آزاد سازی مطلق ذهن واندیشه وامثال آن
ث) مصمم به ایجاد انقلاب
ج) هم ردیف قرار دادن سوررئالیسم با واژه ی انقلاب برای نشان دادن خصلت عینی وبی غرض انقلاب.
ه)همه چیز مارا به سمت این باور سوق می دهد که ذهن انسان دارای نقطه ای است که در آن مرگ وزندگی خیالی وواقعی گذشته وآینده انتقال پذیر وانتقال ناپذیر بالا وپایین نقیض هم به نظر نمی رسند.
د) با ادبیات کاری نداریم اما اگر لازم شود مثل هر کس دیگری می توانیم از آن استفاده کنیم.
جواب سوال4:دادائیسم با هیچ یک از قوانین طبقه بندی هنروزیبایی شناسی هم خوانی ندارد وپیروان آن بیش حد به پوچی امور جهان معتقدند.آن ها برای رهایی از این پوچی همه ی سنت های کهن رالگد کوب خواهش های خود می کنندولی هیچ عقیده ی تازه واستواری به جای آن نمی آورند. در مقابل سوررئالیسم هدف خود را فراتر از محدوده ی هنر وادبیات قلمداده کرده ودر صدد آزادسازیانسان از قید وبندهای تمدن سود جوی قرن بیستم است.برای خروج ازبن بست ونجات یافتن از ویروس دادا بسیار عالمانه بنیاد نهاده شده.
جواب سوال5:عارفان ونیز نمادگرایان معاصر به ویژه سهرراب سپهری .زیرا عارفان نیز برای بیان مقصود خویش از نمادها بهره می گیرند.
جواب سوال6:عناصر سورئالیستی مانند احساسی کردن زمزمه ی شب ستاره بودن انسان وبه زمین افتادنش چکیدن باران بردیوار تشنه ی روح که در شعر فانوس خیس از دنیای واقعی انسان فراتر است.
خودآزمایی درس21:
جواب سوال1:عناصر سازنده ی مدرن عبارتند از:خرد؛حقیقت؛سنت؛اخلاق وتاریخ.
جواب سوال2:آثار«کامو» بیان کنندۀ توانایی شگرف اودرهم دردی با انسان از خود بیگانه است.
جواب سوال3:اصول پست مدرنیسم را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
اصل اول:انکار حقیقت وبی اعتباری سنت ومدرنیسم.
اصل دوم:انکار واقعیت براساس این مکتب هیچ واقعیت نهایی ئجود ندارد.
اصل سوم:زندگی انسان یک وانمود گر به جای واقعیت است از این رو غیر واقعی است.
اصل چهارم:پست مدرنیسم بربی معنایی استوار است.
اصل پنجم:شک اندیشی ؛باید به همه چیز شک کرد وهیچ چیز را به تمامی نپذیرفت.
اصل ششم:که ظاهرا تنها اصل مثبت این نظریه به شمار می رود این است که پست مدرنیسم به گوناگونی وکثرت نظر دارد وبر چند گانگی فرهنگ ها؛قومیت نژاد؛جنسیت؛حقیقت وحتی خود تاکید میکند وبرآن است که هیچ یک از این ها نباید بر دیگری ترجیح داده شود.
جواب سوال4:ارنست همینگوی زیرا پیام این کتاب این است که «انسان برای شکست آفریده نشده است. او ممکن است نابود شود اما شکست نمی خورد».
ادبیات دبیرستان...
برچسب : پاسخ خودآزمایی های تاریخ ادبیات 2,جواب خودآزمایی های تاریخ ادبیات 2,پاسخ خودآزمایی های تاریخ ادبیات ایران وجهان 2, نویسنده : 9rahem13708 بازدید : 224